Edith Schippers, Rob Bertholee, WhatsApp genomineerd voor Big Brother Award

De nominaties voor de Big Brother Awards Publieksprijs 2016 zijn bekend. De genomineerden zijn Edith Schippers, Rob Bertholee (hoofd AIVD) en WhatsApp. Stemmen kan tot en met 13 november. De Big Brother Awards worden op 14 november uitgereikt in de Stadsschouwburg Amsterdam.

Edith Schippers

In september stuurde Edith Schippers haar voorstel naar de Tweede Kamer om de Wet marktordening gezondheidszorg aan te passen. De inzenders benadrukken de waarde van het medisch beroepsgeheim als "essentieel patiëntenrecht" dat "de veilige arts-patiëntrelatie" beschermt. Het wetsvoorstel zorgt voor een uitbreiding van de mogelijkheid voor zorgverzekeraars om inzage te krijgen in het medisch dossier van patiënten om fraude aan te pakken. Dit is al mogelijk bij patiënten die zorg afnemen bij zorgverleners die een contract hebben met de verzekeraar.

Minister Schippers wil deze inzagemogelijkheid nu verder uitbreiden. Het steekt des te meer dat het medisch beroepsgeheim steeds verder afbrokkelt omwille van het bestrijden van fraude dat voor het overgrote deel niet door verzekerden wordt gepleegd en bovendien minder dan 1% van de totale zorgkosten bedraagt.

Rob Bertholee

In een interview in De Volkskrant zet Rob Bertholee, hoofd van de Algemene Inlichtingen- en Veiligheidsdiensten, privacy en veiligheid neer als elkaars tegenpolen. Of in de woorden van Bertholee zelf: "hoeveel veiligheid is privacy je eigenlijk waard?". Zijn suggestie dat als er een aanslag plaats zou vinden privacyvoorvechters dat zouden hebben "toegestaan", viel de indieners in het verkeerde keelgat. Met dit soort uitlatingen wordt een beargumenteerd debat volgens hen onmogelijk gemaakt.

Maar Bertholee's wens om het gebruik van versleuteling in te perken en toegang te krijgen tot versleutelde communicatie is uiteindelijk voor velen de belangrijkste reden om hem te nomineren. Door het beperken van versleuteling worden alle internetters in Nederland kwetsbaarder voor cybercriminelen en buitenlandse geheime diensten. De inzenders wijzen op de negatieve gevolgen van het beperken van versleuteling en het daarmee in gevaar brengen van "niet alleen onze burgerlijke vrijheden, maar ook onze welvaart".

WhatsApp

WhatsApp was zo veelbelovend. Zelfs nadat het bedrijf in 2014 was overgenomen door Facebook schreef het: "Respect for your privacy is coded into our DNA". Mark Zuckerberg zei zelf nog: "We are absolutely not going to change plans around WhatsApp and the way it uses user data." Begin 2016 beschermden ze ook in één keer de communicatie van meer dan een miljard gebruikers door hun chats te versleutelen met end-to-end encryptie.

Die "juichstemming" sloeg dit najaar hard om. WhatsApp wijzigde haar voorwaarden waardoor ze gegevens gaat delen met Facebook. Maar wat er precies gedeeld wordt? Dat blijft onduidelijk. Een échte keuze kregen de trouwe gebruikers van de app niet. Wie binnen 30 dagen zijn of haar instellingen niet aanpaste, zou als vanzelf toestemming geven "om je ervaring met advertenties en producten op Facebook te verbeteren". De opt-out? Die geldt voor het verwerken van data voor dat ene doel - voor alle andere doeleinden gaat het datadelen met Facebook rustig door.

Felipe Rodriguez Award

Ook is er aandacht voor mensen die een positieve bijdrage leveren aan privacybescherming. Zo wordt ook de Felipe Rodriguez Award uitgereikt, vernoemd naar een van de oprichters van XS4ALL en De Digitale Stad en grondlegger van de digitale burgerrechtenbeweging in Nederland. Felipe overleed in 2015, maar zijn levensverhaal toont hoeveel verschil een individu kan maken. Bits of Freedom hoopt dat zijn voorbeeld anderen inspireert om zich in te zetten voor internetvrijheid.

Iedereen kon kandidaten voor de Publieksprijs nomineren en de onderbouwing daarvoor insturen via de website bigbrotherawards.nl. De kandidaten die het vaakst genoemd zijn, vormen nu automatisch de top-drie. Om ook de spotlight te zetten op privacyschendingen die minder (media-)aandacht krijgen, vraagt Bits of Freedom wetenschappers, columnisten, activisten en mensen uit het bedrijfsleven om nominaties voor de Expertprijs in te sturen. Deze worden 7 november bekend gemaakt.