Infrastructuursector uit zorgen over wetsvoorstel Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten

Stichting DINL maakt zich grote zorgen om de gevolgen van het kabinetsvoorstel waarin een aanpassing op de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Wiv) wordt voorgesteld. Het huidige wetsvoorstel heeft naar het oordeel van DINL ingrijpende consequenties voor de Nederlandse economie, de positie van de Nederlandse digitale infrastructuursector, de tienduizenden (internationale) bedrijven die actief zijn met digitale communicatie en de Nederlandse burger.

Het kabinetsvoorstel stelt voor de bevoegdheden van de inlichtingendiensten uit te breiden. Volgens DINL brengt dit ingrijpende consequenties met zich mee, waaronder:

• De sector digitale infrastructuur, dat Nederland’s derde mainport is en het ecosysteem vormt van honderden bedrijven die aan de basis staan van de digitale economie, wordt door de maatregelen hard geraakt. Dat verstoort de hefboomwerking van deze industrie voor de economie.
• Het kabinet schiet zich met deze maatregelen in de voet. Ze brengen schade toe aan het imago van Nederland als een land dat de privacy en de vertrouwelijkheid van gegevens beschermt. Dit schaadt de sterke positie van Nederland dat een ideale vestigingsplaats vormt voor datacenters en internationale online bedrijven. Zij zien Nederland nu als “Digital Gateway” naar Europa.
• Door de gehanteerde definitie “aanbieder van openbare communicatie” zullen tienduizenden nieuwe bedrijven en organisaties in Nederland die iets doen aan digitale communicatie moeten gaan meewerken aan het beschikbaar maken van hun bestanden en databases. Ook moeten zij afluisteren of tappen faciliteren en hiervan zelf de significante kosten dragen.
• Burgers zullen zich bespied voelen door de overheid en minder vrij bezig zijn met hun online activiteiten. Dit remt het gebruik van online diensten en daarmee de ontwikkeling van de digitale- en kenniseconomie.

Fundamentele problemen

DINL ziet vijf fundamentele problemen met het wetsvoorstel:

• Noch noodzaak, noch effectiviteit van de ruime bevoegdheden is, in het licht van de grote gevolgen en impact, onderbouwd.
• Er is geen analyse van- en onderzoek gedaan naar het risico en de effecten van zulke maatregelen op de digitale- en daarmee de gehele economie.
• De gehanteerde definities en omschrijvingen van bedrijven en hun activiteiten zijn sterk verouderd. De verschillende activiteiten in de online wereld kunnen niet zomaar over een kam worden geschoren. Het creëert een onwerkbare inconsistentie in het domein van wet- en regelgeving en een conflict met de ontwikkelingen bij andere ministeries. Daarnaast leidt dit tot nieuwe verplichtingen, lastendruk, hoge kosten en daarmee uitvoerbaarheidsproblemen voor veelal kleine, innovatieve bedrijven. De proportionaliteitstoets wordt blijkbaar omzeild door de lasten bij voorbaat eenzijdig bij het bedrijfsleven te leggen.
• De overheid spreekt eigen principes tegen waaronder: het stimuleren van de publiek-private samenwerking, hanteren van een multi-stakeholder aanpak en de principes van een vrij, veilig en open internet.
• Het toezicht en controle op het gebruik van de vergaarde data en een juiste toepassing van de bevoegdheden zijn onvoldoende geborgd en georganiseerd. Zo wordt op geen enkele wijze inzichtelijk gemaakt hoe de verzamelde persoonsgegevens zullen worden beveiligd tegen zowel onrechtmatig en ongeautoriseerd gebruik als gebruik anders dan het oorspronkelijke doel.

Goed functionerende inlichtingendiensten zijn noodzakelijk

DINL erkent de noodzaak van goed functionerende inlichtingendiensten en heeft begrip voor de noodzaak van verbetering en modernisering. DINL is dan ook te allen tijde bereid met de minister in gesprek te gaan over aanpassing alsmede de fundamentele problemen van het huidige wetsvoorstel.

De volledige reactie van stichting DINL op de consultatie van de Wet op de inlichtingen- en veiligheidsdiensten (Wiv) van 2 juli jongstleden door minister Ronald Plasterk van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties is hier te vinden.